एजेन्सी । स्तन क्यान्सर स्तनका कोषहरु असामान्य रुपमा वृद्धि हुन थालेपछि लाग्न सक्छ । साधारणतया कोषहरूको वृद्धि र विभाजन शरीरको आवश्यकता अनुसार हुन्छ । तर, जब शीघ्र रूपमा र धेरै मात्रामा कोषहरू वृद्धि र विभाजन हुन्छन्, पुराना कोषहरू टाँसिएर रहन्छन्, तब गिर्खा वा ट्युमर बन्ने प्रक्रिया सुरु हुन्छ । स्तनमा भएका कोष–कोषिकामा असामान्य परिवर्तन आई तिनीहरूको अनियन्त्रित तथा अनावश्यक वृद्धिबाट बन्ने गिर्खा, गाँठागुँठी र निको नहुने घाउलाई स्तन क्यान्सर भनिन्छ ।
त्यो प्रक्रिया क्यान्सर नहुने वा हुने दुवै प्रकृतिको हुनसक्छ । क्यान्सर हुने प्रकृतिका ट्युमरले नजीकका तन्तु तथा अवयवहरू नष्ट गर्छन् । ती ट्युमर शरीरको अन्य भागमा फैलिन सक्छन्, शल्यक्रिया गरेर हटाए पनि फेरी उत्पन्न हुन्छन् र धेरै खतरनाक हुन्छन् । स्तन क्यान्सर प्रायः दुग्ध उत्पादन गर्ने नलीबाट सुरु हुन्छ तर कहिलेकाहीँ तन्तुहरूको झुप्पाबाट पनि सुरु हुन्छ । स्तन क्यान्सर शरीरको कुनै पनि भागमा फैलिन सक्छ । स्तन क्यान्सर फैलिएमा हड्डी, कलेजो, फोक्सो तथा मस्तिष्कमा पनि ट्युमर हुन सक्छ ।
स्तन क्यान्सर एकदमै छिटो फैलने क्यान्सरमा पर्छ । जसको कारण वर्षेनी थुप्रै महिलाहरुले ज्यान गुमाइरहेका छन् । विश्वमा स्तन क्यान्सरका कारण ज्यान गुमाउने महिलाको संख्यामा दिनानुदिन वृद्धि हुनुको कारण यस क्यान्सरसम्बन्धी ज्ञानको कमि भएको एक रिपार्टमा उल्लेख छ ।
महिलाहरुमा स्तन क्यान्सरको बारेमा सम्पूर्ण जानकारी हुनु अत्यावश्यक छ । समयमा नै स्तन क्यान्सरका लक्षणहरुको बारेमा थाहा भएमा यसको उपचार सम्भव भएको डाक्टरहरु बताउँछन् । तर, स्तन क्यान्सरको बारेमा यथार्थ र हल्लाहरु पनि उत्तिकै सुनिन्छन् । केहि यस्ता हल्लाहरुको पछाडि लागेर स्तन क्यान्सर भएको भ्रममा पर्नेहरु पनि धेरै भेटिन्छन् ।
वास्तवमै स्तन क्यान्सरको बारेमा यथार्थ र हल्ला के के हुन् त ?
१.स्तनमा आएका गाँठागुँठी
स्तनमा आउने स–साना गाँठागुँठीनै स्तन क्यान्सर हो भन्ने भ्रम धेरै महिलाहरुमा व्याप्त छ । बेलायतमा गरिएको एक अनुसन्धानका अनुसार स्तनमा गाँठागुँठी भएका १० प्रतिशत महिलामा मात्र स्तन क्यान्सरको सम्भावना हुन्छ । भने अन्यको स्तनमा फ्याट र सिस्ट बढेर गाँठागुँठी हुने गर्छ ।
२.ब्राले क्यान्सर
महिलाहरुले लगाउने भित्री वस्त्र ब्राले क्यान्सर गराउँछ भन्ने भ्रम धेरैमा पाइन्छ ।भित्री वस्त्रले लिम्फटिक तत्वको प्रवाह रोक्ने भएकाले क्यान्सरको सम्भावना हुन्छ भन्ने तर्क गरिरहेको पाइन्छ तर यो भ्रम मात्रै हो यसमा कुनै पनि प्रकारको वास्तविकता हुँदैन ।
३.पसिना रोक्ने डियोड्रेन्टको प्रयोग
पसिनाको दुर्गन्ध रोक्न प्रयोग गरिने कस्मेटिक सामानको प्रयोगले स्तन क्यान्सर हुन्छ भन्ने मान्यता रहेको छ । तर, अमेरिकी क्यान्सर सोसाइटीले यो हल्ला मात्र भएको बताएका छन् । त्यसैगरी नेशनल क्यान्सर इन्स्टिच्युटको एक अध्ययनले स्तन क्यान्सर र पसिना कम गर्ने पदार्थबीच कुनै पनि सम्बन्ध नरहेको बताएको छ ।
४.स्तन क्यान्सर सर्ने रोग
स्तन क्यान्सर सर्ने रोग होइन यो एकजनाबाट अर्कोमा सर्न सम्भव छैन । स्तन क्यान्सर कोशिकाहरुको अनियमित वृद्धि हुने कारणले लाग्ने भएकाले यसबाट बच्न स्वस्थ जीवनशैली अपनाउन जरुरी हुन्छ ।
५.ठूला स्तन हुनु
ठूलो स्तन हुँदा स्तन क्यान्सर हुन्छ भन्नु भ्रम मात्रै हो ।६.परिवारमा स्तन क्यान्सर नहुँदा यदि तपाईंको घरमा कसैलाई पनि स्तन क्यान्सर भएको छैन भने आफूलाई पनि हुँदैन भन्ने भ्रममा रहनु गलत हो । स्तन क्यान्सर भएका ८० प्रतिशत महिलाहरुको परिवारमा यस रोगका विरामी नभएको इतिहास रहेको छ ।
७.परिवारमा कसैलाई स्तन क्यान्सर भएमा
आम मानिसहरुमा परिवारमा स्तन क्यान्सर भएका कोहि महिला भएमा तिनका सन्तानमा पनि स्तन क्यान्सर हुने खतरा हुन्छ । यो सबै भ्रम हो । डाटाको अनुसार १० प्रतिशत मानिसमा मात्र हो रोग जेनेटिकबाट लाग्छ ।
८.म्यामोग्रामबाट सर्छ क्यान्सर
धेरै मानिसमा क्यान्सर जाँच गर्ने मेसिनबाट एक अर्कामा सर्छ भन्ने धारण रहेको छ । क्यान्सर म्यामोग्रामबाट फैलदैन । नेशनल क्यान्सर इन्स्टिच्युटको अनुसार म्यामोग्राफीको सिलसिलामा प्रयोग गरिने रेडिएशनको मात्रा एकदमै कम हुन्छ । जसले क्यान्सर हने सम्भावना एकदमै कम हुन्छ ।
९.के स्तन क्यान्सरको उपचार सम्भव हुन्छ ?
तपाईं क्यान्सरको उपचार सम्भव छ भन्ने सोच्नुहुन्छ भने यो गलत हो । यदि क्यान्सर भएको पहिलो स्टेजमै थाहा भएमा यसको सफल उपचार हुन्छ । यदि क्यान्सर दोस्रो वा तेस्रो स्टेजमा पुगिसकेको छ भने यसको उपचार असम्भव नै हुन्छ ।
१०.पुरुषलाई स्तन क्यान्सर हुँदैन
स्तन क्यान्सर महिलालाई मात्र होइन पुरुषलाई पनि हुन्छ । विश्वमा थुप्रै पुरुषहरु स्तन क्यान्सरका पीडित छन् । यद्यपि, पूरुषमा भएको स्तन क्यान्सर सजिल्यै पत्ता लाग्छ ।
कसरी बच्ने ?
स्तन क्यान्सरबाट बच्नको लाग स्वस्थ जीवनशैली अपनाउनुपर्छ । जस्तै, तौल सन्तुलन राख्ने र व्यायाम गर्ने गर्नूपर्छ । धुम्रपान, मध्यपानजस्ता खराब बानीबाट टाढा नै बस्नुपर्छ ।
