खोटाङ, ३ चैत । दिप्रुङ चुइचुम्मा गाउँपालिका–३ छोरम्बुमा ‘दलित बचत तथा ऋण सहकारी संस्था’ स्थापना गरिएको छ । दलित परिवारलाई बचत गर्ने तथा बचतलाई आम्दानी र व्यवसायमूलक क्षेत्रमा लगानी गर्ने बानीको विकास गराउन गाउँपालिकाले ‘एक वडा, एक दलित सहकारी संस्था’ स्थापना गरेको हो ।
गाउँपालिकाको आर्थिक वर्ष २०७६ र ०७७ को वार्षिक कायक्रम अन्तरगत छोरम्बुमा स्थापना भएको सहकारीमा सो गाउँपालिकाको रु ५० हजार बीउ पुँजी रहेको छ । स्थानीय पदमबहादुर परियारको अध्यक्षतमा सात सदस्यीय सञ्चालक समिति रहेको सहकारीमा स्थापनाकालमै ४२ वटा शेयर संख्या रहेको छ ।
गाउँपालिकाको नीति तथा कार्यक्रम अनुसार बाँकी छ वडामा पनि यसै आर्थिक वर्षभित्र सहकारी संस्था स्थापना गरिने गाउँपालिकाले जनाएको छ । छोरम्बुमा सहकारी संस्था स्थापना भएपछि दलित समुदायमा बचत गर्ने बानी बढेर गएको छ ।
आर्थिक र सामाजिक रुपमा पछाडि परेका दलित समुदायको उत्थान गर्न ‘दलितसँग सहकारी’ कार्यक्रम ल्याइएको गाउँपालिका प्रमुख भूपेन्द्र राईले बताउनुभयो । “दलित समुदायमा छरिएर रहेको पुँजीलाई एक ठाउँमा बचत गर्ने र सो रकमलाई उत्पादनशील क्षेत्रमा लगानी गर्दै उनीहरुको आर्थिकस्तर उकास्ने उद्देश्यले ‘एक वडा, एक दलित सहकारी संस्था’को अवधारणा ल्याइएको हो”, उहाँले भन्नुभयो, “दलित समुदायका सदस्य मात्र सहभागी हुने सहकारी संस्था हरेक वडामा स्थापना गरिनेछ ।”
सात वटा वडा रहेको सो गाउँपालिकाका दलित समुदायलाई सहभागी गराएर दलित सहकारी संस्था स्थापना गर्न बीउ पुँजी स्वरुप आर्थिक वर्ष २०७६ र ०७७ मा रु पाँच लाख रकम विनियोजन गरिएको गाउँपालिकाले जनाएको छ । सहकारी संस्थाका लागि आवश्यक विधान निर्माण, सहकारी दर्ता, तालिम, व्यवस्थापन लगायतका काममा गाउँपालिकाले सहयोग गरेको जनाइएको छ ।
समावेसी शीर्षकमा दलित समुदायका लागि विनियोजन गरिने अधिकांश बजेट यसअघिसम्म तालिम, गोष्ठी र खाजा नास्तामै खर्च हुँदा दलित समुदायको जीवनस्तर उक्सन नसकेको तथ्यलाई ध्यानमा राखेर सहकारी संस्था स्थापनामा लगानी गर्ने निर्णय गरिएको जनाइएको छ । गाउँपालिका प्रमुख राईका अनुसार दलित सहकारी संस्थाको सञ्चालकदेखि कर्मचारी पनि दलित समुदायकै व्यक्ति हुने छन् ।
परम्परागत पेशा सिलाइ÷कटाइ तथा आरन व्यवसाय गर्दै आएका सो गाउँपालिकाका दलित समुदाय गाउँपालिकाले आफ्नै नेतृत्व र स्वामित्वमा सहकारी संस्था स्थापना गरिदिने भएपछि हर्षित भएका छन् । तीन हजार ७५२ घर स्थानीयवासीको बसोबास रहेको सो गाउँपालिकामा ३८० घर दलित परिवार रहेका छन् ।
बालीघरे प्रथाको रुपमा काम गर्दै आएका सो गाउँपालिकाको दलित समुदायका युवा पुस्ता पछिल्लो समय वैदेशिक रोजगारीमा समेत जाने गरेका छन् । बचत गर्ने बानीको विकास नहुँदा अधिकांश परिवारका सदस्यले विदेशमा कमाएर पठाएको रकम फजुल खर्चमा सकिने गरेको गाउँपालिकाले सार्वजनिक गरेको एक तथ्याङ्ले देखाएको छ ।
