काठमाडौं, २५ कातिक । आज देखि नेपालको १२औं राष्ट्रिय जनगणना शुरु हुँदैछ । ‘मेरो गणना मेरो सहभागिता’ भन्ने मूल नाराका साथ राष्ट्रिय जनगणना शुरु हुन लागेको हो ।
आजबाट शुरु हुने जनगणना आगामी मंसिर ९ गतेसम्म रहने केन्द्रिय तथ्याङ् विभागले जनाएको छ । विभागका अनुसार आज सबैभन्दा पहिले राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको विवरण संकलन गरेर जनगणनाको शुभारम्भ गरिनेछ । त्यसपछि आजदेखि मुलुकभर ४० हजार गणक र ८ हजार पाँच सय सुपरिवेक्षक खटिनेछन् ।
सुपरिवेक्षकले भने फिल्डमा खटिएका गणकहरुलाई सहजिकरण गर्नेछन् । ४० हजार जनागणकले हरेक घर परिवारमा औसत २० मिनेट लगाउने र बढीमा ३० मिनेट लाग्ने गरि प्रश्न तयार गरिएको केन्द्रिय तत्थ्याङ्क विभागले जनाएको छ । जसमा जम्मा ८० प्रश्न सोधिने छ। प्रश्नका उत्तरहरु गोप्य राहने पनि तथ्याङ्क विभागले जनाएको छ ।
लिपुलेक, कालापानी र लिम्पियाधुरामा असम्भव
जनचासोको रुपमा हेरिएको विवादित नेपाली भूमी लिपूलेक, कालापानी र लिम्पियाधुरामा भने जनगणनाका अनिश्चित बनेको छ ।
त्यस क्षेत्रका केही गाउँका विवरण लिएपनि पूणर् विवरण लिन नसकिएको केन्द्रिय तथ्याङ्क विभागले जनाएको छ । पूणर् विवरणका लागि प्रशासनले स्वीकृति नदिएकाले हाललाई सम्भव नरहेको विभागले जनाएको छ ।
‘कालापानी, लिपुलेक क्षेत्रमा चार-पाँच वटा गाउँ छन्। केही गाउँमा तथ्याङ्क विभागका कर्मचारीले घर परिवार सूचीकरण भएकोछ। तर, केही ठाउँमा प्रशासनको स्वीकृति लिएर मात्रै जान मिल्ने अवस्था छ । यसले गर्दा त्यस ठाउँमा स्वीकृतिको लागि बाँकी राखेका छौं। मिल्यो भने फेरि विभागका कर्मचारी जानेछने। यो पहल सरकारी पहलबाट मात्रै हुने कुरा हो,’ विभागले भन्यो।
यसअघिको सरकारले कालापानी लिपुलेक र लिम्पियाधुरालाई समेटेर चुच्चे नक्सा जारी गरेको थियो । यो सँगै नेपाली जनताले गुमेको भूमि फर्किएको आभास गरेका थिए । तर सरकारले प्रशासनिक रुपमा भने प्रयोग र कार्यन्वयन नहुदा निरास हुनुपर्ने अवस्था सिर्जना भएको छ ।
